Έξι σκύλοι αναζητούν συγγραφέα!

Ή αλλιώς: οι συγγραφείς και τα σκυλιά τους

Ας μην πέσουμε στην αιώνια παγίδα σκύλος ή γάτα. Όσοι αγαπούν τα ζώα, αγαπούν και εκτιμούν για τις αρετές τους, και τα δύο είδη. Ειδικά οι συγγραφείς, συχνά έδεσαν τη ζωή τους με διάφορα ζώα. Ακολουθεί ένα σύντομο αφιέρωμα στους σκυλοτρελαμένους συγγραφείς. ('Επεται και το γατομάνι). 'Απολαύστε μερικά πολύ τρυφερά ανοίγματα στην ιστορία. Γιατί όπως μοναδικά είπε η Ζυράννα Ζατέλη,   "Θα  κριθούμε, και θα' ναι από τα μάτια των ζώων". 

Η Βιρτζίνια Γουλφ και η Πίνκα. Ο σύζυγός της, Leonard, είπε για την Πίνκα, "Με έκανε να πιστέψω στο Θεό, παρ' όλο που "λέρωνε" το πάτωμά μου οχτώ φορές τη μέρα".

Ίσως να σου φανεί συναισθηματικό - αλλά ένα σκυλί κατά κάποιο τρόπο αντιπροσωπεύει - δε μου έρχεται η σωστή λέξη - τη μυστική πλευρά της ζωής , την παιχνιδιάρικη πλευρά" (Β. Γουλφ).

Δεινός σκυλολάτρης και γνωστός φαρμακερός ατακαδόρος ο Μαρκ Τουέιν, έχει πει και το αμίμητο: " Ο Παράδεισος σου δίνεται σαν χάρη. Αν όμως δινόταν ως αντάλλαγμα για την αξία, τότε θα έπρεπε να μείνεις απ' έξω εσύ και να μπει μέσα ο σκύλος σου  ". We love you Mark!

• 

  Η Φρανσουάζ Σαγκάν με έναν γερμανικό ποιμενικό. Σα φωτογράφιση για τη Vogue.

Η Γερτρούδη Στάιν και η σύντροφός της Άλις Τόκλας στο σαλόνι τους, με το παιδί.

Η Κολέτ και το μπουλντόγκ Τόμπυ, το πρώτο - από μια σειρά σκύλων- και η μούσα της.

• 
  

Άλλη μια Κολέτ και ο Τόμπυ

Ο Άντον Τσέχοφ κι ένα ντάτσχουντ. Λέτε από αυτό να εμπνεύστηκε την "Κυρία με το σκυλάκι; "

Ο Τζων Στάινμπεκ και ο Τσάρλι

" 'Εχω δει εκείνο το βλέμμα στα μάτια του σκύλου, μια γρήγορη, λοξή ματιά έκπληκτης περιφρόνησης και είμαι πεπεισμένος ότι οι σκύλοι πιστεύουν ότι οι άνθρωποι είναι μαλάκες"  ( Τ. Στάινμπεκ)

Ο συγγραφέας παιδικών βιβλίων και εικονογράφος παιδικών βιβλίων Μορίς Σεντάκ και ο Χέρμαν 

" Μισώ τους ανθρώπους" (Μ. Σεντάκ)

Ο Ουίλιαμ Φώκνερ και  τα σκυλιά του

Ο Τρούμαν Καπότε με το μπουλντόγκ του. Ναι, τα μπουλντόγκ σε αυτό το αφιέρωμα έχουν την τιμητική τους.

Ο Τσαρλς Ντίκενς με τον Τερκ

Και η " θεά " Μπάρμπρα Κάρτλαντ των Άρλεκιν με ένα από τα ροζ βαμμένα σκυλάκια της

Ο Τζων Γκρόγκαν, συγγραφέας του βιβλίου "Ο Μάρλευ κι εγώ" - εδώ με το νέο του λαμπραντόρ Γκράτσιε.

....και μια τελευταία,σκυλοφωτογραφία, ενός σκύλου χωρίς το συγγραφέα του...

" Το κίτρινο λαμπραντόρ" , του Dean Russo

" Τα σκυλιά είναι σπουδαία. Τα "κακά" σκυλιά - αν μπορείς πραγματικά να τα αποκαλέσεις έτσι- είναι ίσως τα καλύτερα από όλα. (John Grogan)

Ντράγκαν Βέλικιτς, Ρώσικο Παράθυρο

Βέλικιτς, Ο Άρχοντας της Σιωπής

"Οι μέρες γλιστρούσαν σαν πλήκτρα"

Υπάρχουν βιβλία που δεν ξέρεις από πού να αρχίσεις και πού να τελειώσεις. Τα διαβάζεις μόνο με μολύβι στο χέρι. Σύντομα το παρατάς γιατί έχεις υπογραμμίσει  τα ¾ του βιβλίου. Τελειώνεις με το ίδιο αίσθημα οδύνης που φέρνει μαζί του κάθε ανεπιθύμητο τέλος. Θα θελα να το είχα γράψει εγώ. Είναι εγώ. Είναι κλεμμένο. Αν είχα αρχίσει να γράφω λίγο νωρίτερα…

Το Ρώσικο παράθυρο (Ruski Prozor) του πολυβραβευμένου σέρβου συγγραφέα και πρέσβη της χώρας του στην Αυστρία, Dragan Velikic είναι αυτό το βιβλίο. Είναι από εκείνα τα βιβλία που δε σε νοιάζει η υπόθεση, η υπόθεση είναι το πρόσχημα. Ο Ρούντι ονειρεύεται να γίνει ηθοποιός γιατί αισθάνεται αυτό το κάτι που δεν τον αφήνει να ησυχάσει. Ζει στο Βελιγράδι αλλά μετά από το θάνατο του πατέρα του και του έρωτά του για μια κοπέλα αποφασίζει να φύγει για Βουδαπέστη, λίγο πριν ξεσπάσει ο πόλεμος στη Γιουγκοσλαβία. Αυτά.

Συγκριτικά με την φαινομενικά απλοϊκή εξωτερική δράση, η εσωτερική δράση του βιβλίου είναι καταιγιστική. Οι σκέψεις, τα διλλήματα, οι εσωτερικές συγκρούσεις, είναι όλα εδώ.  Οι ήρωες προσπαθούν εναγωνίως να αυτοπροσδιοριστούν. «Με αναστατώνουν οι δυνατότητες. Ανά πάσα στιγμή πρέπει να πάρω μια απόφαση. Να βάλω μισή ή ολόκληρη κουταλιά ζάχαρη στον καφέ; Να ξεφυλλίσω μονάχα ή να διαβάσω ως το τέλος την εφημερίδα; Να απαντήσω στο τηλέφωνο; Να ανοίξω το παράθυρο; Η ζωή περνάει κι εγώ ακόμα ν’ αποφασίσω. Και δεν καταφέρνω τελικά να κάνω τίποτα. Μόνο στις σκέψεις αγγίζω τις δυνατότητες. Η ακινησία μου φαινόταν ανέκαθεν ιδανική» (σ.17).

Ή λίγο πιο κάτω:

«Εγώ είμαι όλη μου τη ζωή ένα ακατοίκητο διαμέρισμα, δεν κατάφερα να διαλέξω τη δική μου τάξη. Μόνο πλαγίως, σε πλάγια επαγγέλματα, με πλάγιες γυναίκες, επειδή όλες μου οι προθέσεις μου είναι πλάγιες. Δεν κατάφερα ποτέ να παραδώσω τον εαυτό μου στον εαυτό μου» (σ. 46).

Η κυρία Λεχοτκάι, διάσημη ηθοποιός, με συγκλονίζει:

Καθένας μας κουβαλάει μέσα του κάτι για το οποίο ο κόσμος θα τον λιθοβολούσε […]. Ότι είμαι πουτάνα, αυτό το ξέρω από το τα δεκαπέντε μου. Ωστόσο, δεν είμαι μόνο πουτάνα. Τι θα κάνουμε με όλα αυτά που είμαι; Αφήστε την ηθική. Αυτά είναι μπακαλίστικα πράγματα. Βγείτε από την βιτρίνα. Μέσα σας υπάρχει αρετή κακία, υποκρισία, πονηριά, δίψα για επιτυχία. Μη φοβάστε, δε σας λείπουν αυτές οι πρώτες ύλες»(σ.189).

Το Ρώσικο παράθυρο, roman omnibus, είναι το μυθιστόρημα ενηλικίωσης ενός συγγραφέα. Ή όπως έχει αναφέρει και ο Velikic «ένας συγγραφέας, εάν είναι αυθεντικός, είναι ο κάτοχος μιας σιωπής που τη μεταμορφώνει σε λογοτεχνία μέσω του ταλέντου του». Το Ρώσικο Παράθυρο είναι αυτή η σιωπή μέσα μας που βρήκε το δρόμο της μέσα από τα λόγια.  Είναι το βιβλίο που ασταμάτητα γράφεται στο κεφάλι μας.

«Η αληθινή εμπειρία δεν επινοείται. Μόνο στις υψηλές θερμοκρασίες γίνονται οι διαδικασίες. Η ψυχή του συγγραφέα είναι σαν σόμπα. Πρέπει πρώτα να ανάψεις φωτιά. Και να μην την ξανασβήσεις. Εγώ ποτέ δεν ζήλευα τους συγγραφείς αυτής της συνομοταξίας. Γιατί τι σημαίνει; Για ποιο πράγμα γράφουν αυτοί οι επαγγελματίες; Για επινοημένες ιστορίες που δεν έχουν ζήσει ποτέ; […] Μόνο που συχνά αυτοί που δεν έχουν τι να πουν μιλούν συνέχεια, ενώ αυτοί που έχουν σωπαίνουν».

Κώστα Μαυρουδή, Η αθανασία των σκύλων

«Τα ωραία κι ανυποψίαστα παιδιά

ωραία ακριβώς γιατί είναι ανυποψίαστα»

(Γιάννη Ρίτσου, Η Σονάτα του Σεληνόφωτος)

«Εγώ είμαι. Μια μέρα με είδα έτσι στο δρόμο. Ήμουν σκύλος. Αν αρχικά επιλέχτηκε ως σύμβολο κακομοιριάς και μοναξιάς, μου φαίνεται πως ο σκύλος αυτός σχεδιάστηκε σαν αρμονική μονοκοντυλιά, με την καμπύλη της ραχοκοκαλιάς ν’ αντιστοιχεί στην καμπύλη της πατούσας, ακόμα όμως κι αυτή η μονοκοντυλιά είναι η αποθέωση της μοναξιάς» (Ζαν Ζενέ, στο εργαστήριο του Τζακομέτι).

Το χρονικό ενός προαναγγελθέντος α-θανάτου

Σκύλοι στο φόντο, σπανιότερα στο επίκεντρο, συχνότερα στις παρυφές της ιστορίας.  Σκύλοι ως πρόσχημα. Η ιστορία πρέπει να ειπωθεί. Η Αθανασία των Σκύλων είναι ένα βιβλίο που κουβεντιάζει κυρίως το θάνατο. Όχι μόνο των ανθρώπων, αλλά και των σχέσεων. Το εφήμερο νόημα των λόγων, το φευγαλέο, στιγμές που ανοίγονται διάπλατα σε μια βεντάλια προοπτικών για να καταλήξουν συχνά στο ανεκπλήρωτο. Ο Κώστας Μαυρουδής,  πλαγιοκοπεί με χιούμορ, τρυφερότητα και ευαισθησία τις ιστορίες του. Η ματιά του, πρισματική, λοξή, σκυλίσια, παρακάμπτει τη σαβούρα, εστιάζει στο ουσιώδες κι αισθητοποιεί την ίδια τη φυσιογνωμία του ζώου. Μια στιγμή μέσα στην αιωνιότητα, άγνοια της φθαρτότητας και του θανάτου, ωστόσο αθανασία ακριβώς χάρη σε αυτήν την άγνοια. Οι σκύλοι, αθηναϊκοί, ευρωπαϊκοί, μυθιστορηματικοί και κινηματογραφικοί, επώνυμοι ή ανώνυμοι, αμέριμνοι και αφοσιωμένοι, χαρίζουν αθανασία σε ανθρώπους και ιστορία, μέσα από 69 λεπτεπιλεπτότατες βινιέτες. Ασκήσεις ύφους, ευαισθησίας και στυλ. Πατούσες στο χρόνο.

Το αγαπημένο μου: σκύλοι δηλητηριασμένοι, εικόνα πια σε αγιογραφίες.

                                                                                                    Ιστορία Νο 65

Colantonio, Santo Girolamo Nello Studio

Εκείνη τη μακρινή Κυριακή, έχοντας να διαλέξω σε μια εκδρομή και μιαν επίσκεψη στο Capodimonte της Νεάπολης, προτίμησα το δεύτερο. Διέσχισα τα μονοπάτια της αυλής με το γρασίδι και τους ψηλούς φοίνικες, και για δύο ώρες περιπλανήθηκα στις αχανείς αίθουσες. Κρεμόμουν απ’ τα  χείλη της οδηγού-λαθραίος ακροατής ενός γκρουπ Αμερικανών-, σημειώνοντας σα μαθητής ότι το 15^ο αιώνα το εικαστικό ενδιαφέρον της πόλης στράφηκε στην Προβηγκία και στη Φλάνδρα, γυρίζοντας την πλάτη στη Φλωρεντινή και στη Βενετσιάνικη Σχολή. Σταματήσαμε μπροστά στον «Άγιο Ιερώνυμο», έργο του Colantonio (περίπου 1420-1460). Ο πίνακας είχε την κοντινή προοπτική και τη ραφινάτη απόδοση της λεπτομέρειας: τα ράφια με τα βιβλία, τα φιαλίδια και τη κλεψύδρα, τα αντικείμενα που εικονίζονται στο σπουδαστήριο. Το έργο (ελαιογραφία σε ξύλο) εγκωμιάστηκε πολύ στον καιρό του. Ο μεγάλος θεολόγος και μεταφραστής της Βίβλου στα λατινικά, με καφέ μπέρτα, σκούφο και φωτοστέφανο, προσφέρει τις υπηρεσίες του καθισμένος μπροστά σε ένα αρσενικό λιοντάρι, που έχει βάλει το δεξί πόδι στο γόνατό του. Το άλλο, με ανάστροφη την πατούσα, βρίσκεται στα χέρια του Αγίου, που προσπαθεί με κάτι αιχμηρό να του αφαιρέσει ένα αγκάθι. Κατά την παράδοση, το λιοντάρι, ευγνωμονώντας για την αρωγή, έγινε πιστός σύντροφος και έζησαν από τότε μαζί. «Ο ζωγράφος ήξερε το έργο του Βαν Ντάικ», είπε η οδηγός. «Να προσέξουμε την επιρροή της φλαμανδικής τέχνης με τα trompe- l’ oeil γνωρίσματα». Καλοκαίρι του 1978. Η Νάπολη, πνιγμένη  στο φως και το θόρυβο, μας φαινόταν μακρινή σε εκείνη την αίθουσα. Ο Άγιος Ιερώνυμος είναι αφοσιωμένος στο πονεμένο πόδι. Το θηρίο, τρυφερά μουτρωμένο, στρέφει το βλέμμα του όχι στο σημείο της επέμβασης αλλά έξω από τον πίνακα, όπως εμείς όταν κοιτάζουμε αλλού τη στιγμή της αιμοληψίας. Θα βαδίζει σε λίγο χωρίς ενόχληση. Προαναγγέλλεται σιωπηρά, η αλλαγή που συμβαίνει στα θαύματα, η επικείμενη οικειότητα, η δια βίου αφοσίωση. Το εύρωστο λιοντάρι με την πλούσια χαίτη είναι ήδη σκύλος. (σ.196-197).

Και μια ιστορία πλατωνικής έμπνευσης:

                                                                                         Ιστορία Νο 43

Alberto Giacometti, Ο σκύλος

« Ο μπρούτζινος σκύλος του Τζακομέτι», αποφαίνεται ο Ζαν Ζενέ, «είναι θαυμάσιος. Ήταν ακόμα πιο όμορφος όταν τα παράξενα υλικά του (γύψος, σπάγκοι ή στουπιά κουβαριασμένα) ξέφτιζαν. Η αισθητή, αν και όχι κραυγαλέα καμπύλη του μπροστινού ποδιού είναι τόσο όμορφη που καθορίζει μόνη της το λυγερό βηματισμό του σκύλου. Γιατί ο σκύλος περιφέρεται κι οσφραίνεται με τη μουσούδα να ακουμπάει στο χώμα. Είναι πετσί και κόκκαλο». Μετά φαίνεται να μιλάει και να σχολιάζει, σαν επεξηγηματική κριτική, ο ίδιος ο Τζακομέτι. «Εγώ είμαι. Μια μέρα με είδα έτσι στο δρόμο. Ήμουν σκύλος. Αν αρχικά επιλέχτηκε ως σύμβολο κακομοιριάς και μοναξιάς, μου φαίνεται πως ο σκύλος αυτός σχεδιάστηκε σαν αρμονική μονοκοντυλιά, με την καμπύλη της ραχοκοκαλιάς ν’ αντιστοιχεί στην καμπύλη της πατούσας, ακόμα όμως κι αυτή η μονοκοντυλιά είναι η αποθέωση της μοναξιάς». Τέλος του αποσπάσματος και μικρή παύση. Αυτό που διαβάσαμε (Ζαν Ζενέ, Στο εργαστήριο του Τζακομέτι) θα ήταν ένα σχόλιο που περιγράφει κι επεξηγεί τη φόρμα, αν δε γινόταν αφορμή για κάτι σημαντικότερο: να ενταχθεί ο μοναχικός στη μοναξιά και κυρίως να εμφανιστεί αυτή ως εγκώμιο, κατάσταση για την οποία κάποιος μιλά φωτίζοντας ένα ιστορικό μεγάλης ευγένειας. «Η μοναξιά, όπως την καταλαβαίνω εγώ, δε σημαίνει αθλιότητα, αλλά μυστική βασιλεία, δε σημαίνει βαθιά έλλειψη επικοινωνίας, αλλά λίγο πολύ επίγνωση μιας απροσμάχητης μοναδικότητας».  (σελ. 128-129).

Η Αθανασία των Σκύλων είναι μια πραγματεία πάνω στο χρόνο και στις ανθρώπινες σχέσεις, στο αθέατο και στο ένστικτο. Ποτέ διδακτικό, διδάσκει τις αρετές του ζώου, την πίστη, την αφοσίωση, το καδράρισμα στο παρόν, την ισόβια συντροφικότητα αλλά και την μοναχικότητα, και το ζην λάθρα, έννοιες κατάφωρα παραβιασμένες από την καταναγκαστική εξωστρέφεια της εποχής μας. 

Τρία γαβγοζήτω για τη χάρτινη αγέλη του Κώστα Μαυρουδή!